Αν οι ηγέτες της Ευρώπης ήταν να ζητήσουν από τον Άγιο Βασίλη μια σειρά από ιταλικά χριστουγεννιάτικα δώρα, θα ήταν τέσσερα. Πρώτα, μια κυβέρνηση μετά τις εκλογές του επόμενου έτους, που θα συνεχίσει την πορεία της μεταρρύθμισης του Mario Monti, του απερχόμενου πρωθυπουργού.
Δεύτερον, τη συνεχιζόμενη συμμετοχή του κ. Monti στη διαμόρφωση της πολιτικής, είτε ως πρωθυπουργός, υπουργός Οικονομικών, ή μέσα από κάποιον άλλο ρόλο.Τρίτον, την απουσία της κοινωνικής αναταραχής ως απάντηση στη βαθιά ύφεση της Ιταλίας.
Τέταρτον, την αλλαγή δεδομένων που επιτρέπουν στον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, πρώην πρωθυπουργό, να μπαινοβγαίνει μέσα και έξω από την πολιτική κάθε εβδομάδα.
Κατά μεγάλο μέρος, τα τελευταία τρία από τα τέσσερα μπορεί να γίνουν πραγματικότητα. Το πραγματικό ερωτηματικό πλανάται πάνω από το πρώτο ‘δώρο’. Έχει σημασία σε μεγάλο βαθμό, επειδή η πρόοδος της ιταλικής οικονομικής μεταρρύθμισης θα είναι ένα μέτρο με το οποίο θα καταμετρηθούν οι προσπάθειες της ευρωζώνης το 2013 να βγει από το χρέος της και την κρίση του τραπεζικού τομέα.
Οι προοπτικές για το υπόλοιπο της μεταρρύθμισης εναπόκεινται στο αποτέλεσμα των εκλογών, που αναμένονται τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο, και εν μέρει στις ευρύτερες εξελίξεις στην Ευρώπη και τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν μια εικόνα σύμφωνα με την οποία η ιταλική πολιτική είναι απίθανο να παράσχει νέα ώθηση για μεταρρύθμιση.
Η παραδοσιακή και λαϊκή δεξιά, οι δυνάμεις του κ. Μπερλουσκόνι, η Λίγκα του Βορρά και ο Beppe Grillo, συγκεντρώνουν το 40 τοις εκατό περίπου των ψήφων. Κανένα από αυτά τα τρία κόμματα δε συμφωνεί με τη λιτότητα και το μείγμα πολιτικής μεταρρύθμισης της τεχνοκρατικής κυβέρνησης του κ. Monti.
Στα αριστερά, το Δημοκρατικό Κόμμα με 33 έως 37 τοις εκατό, και η ριζοσπαστική αριστερά με 5 τοις εκατό, συγκεντρώνουν το άλλο 40 τοις εκατό. Περίπου το 10 τοις εκατό των ψηφοφόρων είναι αναποφάσιστοι.
Αυτό αφήνει μόνο το 10 τοις εκατό για τα κόμματα υπέρ των μεταρρυθμίσεων που είναι οι φυσικοί σύμμαχοι του κ. Monti. Αλήθεια, αν ο πρωθυπουργός ήταν να τους ενώσει σε μια επίσημη συμμαχία,η πιθανή ψήφος του κέντρου θα μπορούσε να διπλασιαστεί έως 20 τοις εκατό. Αλλά το γεγονός παραμένει ότι οι κεντρώοι δε θα φτάσουν σε μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία ούτε θα συγκεντρώσουν αρκετές ψήφους ώστε να ηγηθούν ενός κυβερνητικού συνασπισμού.
Το ιταλικό κέντρο είναι αδύναμο για πολλούς ιστορικούς λόγους. Μετά την εμπειρία του φασισμού, ένα χαμένο πόλεμο και ξένη κατοχή, οι πολιτικές γραμμές μάχης στη μετά-1945 Ιταλία συντάχθηκαν κυρίως μεταξύ του κομμουνισμού και την καθολική, συντηρητική Χριστιανική Δημοκρατία.
Η αριστερά και η δεξιά αναπτύξαν βαθιές κοινωνικές και πολιτιστικές ρίζες στην ιταλική ζωή που άφησαν λίγο χώρο για το κέντρο.
Σήμερα, δεν υπάρχει ομάδα που να αυτοπροσδιορίζεται ως κεντρώα και προ-Monti με ρίζες που να ταιριάζουν με εκείνες της μετα-κομμουνιστικής αριστεράς και της συντηρητικής δεξιάς.
Η Ένωση του Κέντρου, με επικεφαλής τον Pier Ferdinando Casini, γεννήθηκε από την κατάρρευση της Χριστιανικής Δημοκρατίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το κόμμα Μέλλον και Ελευθερία υπό την ηγεσία του Τζιανφράνκο Φίνι, πρώην μετα-φασίστας που επαναπροσδιόρισε την εικόντα του με επιτυχία στην πολιτική, αλλά έχασε τους ψηφοφόρους του. Το κόμμα «Προς τη Τρίτη Δημοκρατία» ξεκίνησε τον περασμένο μήνα από τον Luca Cordero di Montezemolo, ένα λαμπρό επιχειρηματία, αλλά όχι και έμπειρο πολιτικό.
Όλα αυτά μειώνουν τις προοπτικές για την οικονομική μεταρρύθμιση. Ως αποτέλεσμα της αδυναμίας του κέντρου, οι εκλογές είναι πιο πιθανό να αναδείξουν μια κυβέρνηση συνασπισμού υπό την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, με ένα συνοθύλευμα διαφορετικών ομάδων συμφερόντων, κάποιες λιγότερο διατεθειμένες να μεταρρυθμίσουν από άλλες.
Έξω από το κοινοβούλιο, οι τάξεις της αντι-μεταρρύθμισης όπως επαγγελματικές κάστες της Ιταλίας και τα συνδικάτα θα παραμείνουν ισχυρές.
Η ορμή των μεταρρυθμίσεων του κ. Monti έχει, σε κάθε περίπτωση, επιβραδυνθεί για τουλάχιστον πέντε μήνες. Η κυβέρνηση έφερε τα πάνω κάτω τον Ιούλιο για να περάσει μια μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας που τελικά ήταν κατώτερη των προσδοκιών. Από την πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση του εκλογικού νόμου – απαραίτητη για να αφαιρεθούν τα πολιτικά εμπόδια για την οικονομική αλλαγή – απλά δεν έγινε.
Ακόμη και αν έχει την θέληση, η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει με μεγάλη δεξιοτεχνία να εξισορροπήσει τις μεταρρυθμίσεις με μια προσπάθεια να αποκαταστήσει την οικονομική ανάπτυξη και τον έλεγχο του δημοσιονομικού ελλείμματος. Φαίνεται δύσκολο. Για έμπνευση, ωστόσο, υπάρχουν πάντα τα λόγια του Βιργίλιου, αρχαίου Ρωμαίου ποιητή: «η Τύχη ευνοεί τους τολμηρούς».
Αφήστε μια απάντηση